Ιβίσκος: Το βότανο που καίει αποτελεσματικά το λίπος;

Ο Iβίσκος (Hibiscus sabdariffaL), χρησιμοποιείται σαν παραδοσιακό γιατρικό για να θεραπεύσει την υψηλή πίεση στο αίμα και τις ηπατικές διαταραχές.

Είναι ιθαγενές φυτό των τροπικών χωρών. Πιστεύεται ότι κατάγεται από την Ινδία και τη Μαλαισία και από εκεί, μεταφέρθηκε στην Αφρική εδώ και χιλιάδες χρόνια. Σήμερα, καλλιεργείται στην Αίγυπτο, το Σουδάν, την Κεϋλάνη, την Ταϊλάνδη, το Μεξικό κ.α.

Ο Ιβίσκος είναι ένας διακοσμητικός θάμνος που έχει πολλές ποικιλίες. Είναι φυτό πολυετές ή ετήσιο και το ύψος του φτάνει τα 2-2,5 μέτρα. Είναι αγγειόσπερμο δικότυλο φυτό, με οδοντωτό γυαλιστερό φύλλωμα.

Τα φύλλα του είναι βαθιά, λοβωτά και έχουν μήκος από 8 έως 15 εκατοστά, με νευρώσεις, εναλλάσσονται και έχουν μίσχους. Τα άνθη του, με διάμετρο 8-10 εκατοστά, έχουν πέντε πέταλα σε σχήμα κώνου και είναι συνήθως κόκκινα (αυτό το χρώμα έχουν τα άνθη του αυθεντικού τροπικού ιβίσκου) αλλά υπάρχουν και πολλά άλλα χρώματα όπως ροζ, λευκό, κίτρινο κλπ. Τα άνθη είναι επίσης ερμαφρόδιτα και η επικονίασή τους γίνεται από τα έντομα.

Ανθίζει από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο. Οι σπόροι ωριμάζουν από Οκτώβριο μέχρι Νοέμβριο. Υπάρχουν περί τα 200 δένδρα που ανήκουν στην «οικογένεια» του ιβίσκου. Χρήσιμα είναι όλα τα μέρη του φυτού, φύλλα, ρίζες και κάλυκες.

Η καλύτερη ποιότητα του βοτάνου είναι εκείνη που φύεται στο Σουδάν που δυστυχώς υποβαθμίζεται, λόγω της κακής συλλογής, αποξήρανσης και συσκευασίας. Αντιθέτως, στην Ταϊλάνδη, θεωρείται εξαιρετική η επεξεργασία του φυτού.

Συστατικά
Ο κάλυκας του ιβίσκου περιέχει τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά όπως αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και ανόργανα άλατα. Το βότανο είναι πλούσιο σε ανθοκυανίνες, φλαβονοειδή, (γκοσιπετίνη, χιμπισκετίνη και σαμνταρετίνη) δαφνηφυλίνη (χρωστική), μυρτιλίνη, χρυσανθενίνη και δελφινιδίνη.

Τα ξερά σαρκώδη πέταλα ( τα οποία ωριμάζουν 6 μήνες μετά την εμφάνισή τους) περιέχουν υδατοδιαλυτή κόκκινη χρωστική, ένα μίγμα οργανικών οξέων (μηλικού, κιτρικού, τρυγικού) και οξύ του ιβίσκου.

Ιβίσκος: Ιστορία και παράδοση
Η λέξη ιβίσκος είναι ελληνική και το όνομα αυτό δόθηκε αρχικά στο φυτό Αλθαία από τον Διοσκουρίδη. Στην Ευρώπη μελέτες πάνω στο φυτό έκανε ο Φλαμανδός M. de L’ Obel το 1576.

Στην Ινδία ο ιβίσκος είναι ένα παραδοσιακό θεραπευτικό φυτό που χρησιμοποιούν στην Αγιουρβέδα. Έρευνες στη χώρα αυτή έχουν αποδείξει την αντιυπερτασική και αντιοξειδωτική δραστηριότητα του φυτού.

Οι επιστήμονες βρήκαν ότι περιέχει αντιοξειδωτικά που είναι γνωστό ότι επιφέρουν μείωση των κινδύνων, οι οποίοι καθίστανται εντονότεροι από τα λίπη που εισέρχονται στις αρτηρίες.Διεξήγαγαν μία μελέτη όπου παρατήρησαν τα αποτελέσματα που είχε το εκχύλισμα του ιβίσκου, στη χαμηλή πυκνότητα (περιεκτικότητα) λιποπρωτεϊνών, LDL ή “κακής” χοληστερόλης στους αρουραίους.

Έτσι διαπίστωσαν ότι το εκχύλισμα του ιβίσκου μειώνει σημαντικά τις εναποθέσεις λιπιδίων στις αρτηρίες και τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.

Ο γιατρός Chau-Jong Wang, που πρωτοστάτησε στην έρευνα είπε: “Τα πειράματα απέδειξαν ότι διάφορα εκχυλίσματα από κόκκινο κρασί και τσάι περιορίζουν τη χοληστερόλη καθώς και τα λιπίδια που συσσωρεύονται στις αρτηρίες των αρουραίων.”Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που δεικνύει ότι το εκχύλισμα του ιβίσκου έχει τα ίδια αποτελέσματα.”Όλοι μας γνωρίζουμε τους ιβίσκους ως όμορφα διακοσμητικά φυτά με εντυπωσιακά λουλούδια. Όμως η χρήση τους δεν είναι μόνο διακοσμητική αλλά και φαρμακευτική. Επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο ιβίσκος μπορεί να βοηθήσει στο αδυνάτισμα, στην καύση του λίπους και στη μείωση της χοληστερόλης.

Όπως επισημαίνει το Medical School of Harvard και ο καθηγητής, Peter Coen: “Τα χημικά στοιχεία, που περιέχονται στον ιβίσκο, έχουν σημαντικα οφέλη”.

Αυτό σημαίνει ότι το τσάι ιβίσκου διασπά τους υδατάνθρακες των τροφών και αποτρέπει τη συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Επίσης, τα φλαβονοειδή, που περιέχει, αυξάνουν την απώλεια των κιλών και οι διουρητικές του ιδιότητες αποτρέπουν την αποθήκευση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς.

Επιπλέον, μία ομάδα από το Chung Shan Medical University της Ταϊβάν είχε πρόσφατα συμπεράνει ότι τα εκχυλίσματα του λουλουδιού αυτού περιέχουν αντιοξειδωτικά, που βοηθούν στον έλεγχο των επιπέδων χοληστερόλης.

Σε μελέτες, που έγιναν σε ζώα, διαπίστωσαν ότι το εκχύλισμα του ιβίσκου μειώνει σημαντικά τις εναποθέσεις λιπιδίων στις αρτηρίες και τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.

Η μελέτη είχε δημοσιευτεί στην έγκυρη εφημερίδα “Journal of the Science of Food and Agriculture”.

Φυσικά είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οποιαδήποτε κι αν είναι τα θεραπευτικά αποτελέσματα από την κατανάλωση τσαγιού ιβίσκου, η κανονική φυσική δραστηριότητα και η δίαιτα με υψηλές ποσότητες φρούτων και λαχανικών και χαμηλές ποσότητες σε κεκορεσμένα λίπη παραμένουν ο καλύτερος τρόπος για αδυνάτισμα και προστασία της καρδιακής υγείας.

Σημαντικό επίσης να αναφέρουμε μια ανασκόπηση ότι κατέληξε στα εξής συμπεράσματα PMID: 30626104
Beneficial Effects of Natural Bioactive Compounds from Hibiscus sabdariffa L. on Obesity

Αυτή η ανασκόπηση έχει συγκεντρώσει αναφορές για τις διάφορες επιδράσεις κατά της παχυσαρκίας των βιοενεργών ενώσεων του H. sabdariffa σε κυτταρικά και ζωικά μοντέλα, καθώς και σε ανθρώπους. Οι διαθέσιμες πληροφορίες τοξικολογίας σχετικά με την κατανάλωση του H. sabdariffa αποκάλυψαν ότι η τοξικότητά του εξαρτάται από τη δόση και μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις όταν χορηγείται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αναφορές έχουν δείξει ότι οι βιοδραστικές ενώσεις που προέρχονται από το H. sabdariffa είναι ισχυρές στη θεραπεία της παχυσαρκίας με εμφανή μείωση του σωματικού βάρους, αναστολή της συσσώρευσης λιπιδίων και καταστολή της λιπογένεσης μέσω της οδού PPARγ και άλλων μεταγραφικών παραγόντων.

Ο ιβίσκος έχει πολλά χημικά συστατικά με βιοενεργή δράση όπως:

· Ιβισκικό οξύ
· Η ανθοκυανίνη δελφινιδίνης και κυανιδίνης
· Γλυκοζίτες Sambubioside
· Κερκετίνη
· Κaempferol
· Leucoside
· Μυρικετίνη
· Daidzein
· Tiliroside
· Χλωρογενικό οξύ
· 5-Ο-Caffeoylshikimic οξύ
· Coumaroylquinic οξύ
· Υδροξυκιτρικό οξύ
· Τετρα-Ο-methyljeediflavanone
· Ν-feruloyltyramine
· Βιταμίνη C
· Dihydrosterculic και βερνολικό οξύ
· Λιπαρά οξέα (παλμιτικό ελαϊκό λινελαϊκό στεατικό)
· Βιταμίνη Ε
· Β-σιτοστερόλη,
· Daucosterol,
· Clerosterol,
· δ-5-αβεναστερόλη
· Φλαβονοειδή

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:

Ανθίζει από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο. Οι σπόροι ωριμάζουν από Οκτώβριο μέχρι Νοέμβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται κύρια τα ξηρά σαρκώδη πέταλα αλλά όλα τα μέρη του φυτού έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Παράλληλα εδώδιμα θεωρούνται άνθη , φύλλα, ρίζα και οι σπόροι του φυτού. Τα νεαρά φύλλα και οι μίσχοι τα τρώνε ωμά στις σαλάτες ή μαγειρεμένα.

Ο φρέσκος κάλυκας του φυτού (πλούσιος σε κιτρικό οξύ και πηκτίνη) τρώγεται ακατέργαστος σε σαλάτες, ή μαγειρεύεται και χρησιμοποιείται ως αρωματική ουσία σε κέικ, ζελατίνες, σούπες, σάλτσες, τουρσιά κ.α.

Για όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα

• The effect of anthocyanins supplementation on liver enzymes: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials.

  Sangsefidi ZS, Mozaffari-Khosravi H, Sarkhosh-Khorasani S, Hosseinzadeh M.Food Sci Nutr. 2021 May 6;9(7):3954-3970. doi: 10.1002/fsn3.2278. eCollection 2021 Jul.PMID: 34262751 Free PMC article. Review.

• Role of Herbal Teas in Regulating Cellular Homeostasis and Autophagy and Their Implications in Regulating Overall Health.

  Brimson JM, Prasanth MI, Malar DS, Sharika R, Sivamaruthi BS, Kesika P, Chaiyasut C, Tencomnao T, Prasansuklab A.Nutrients. 2021 Jun 23;13(7):2162. doi: 10.3390/nu13072162.PMID: 34201882 Free PMC article. Review.

• Phytochemicals and Traditional Use of Two Southernmost Chilean Berry Fruits: Murta (Ugni molinae Turcz) and Calafate (Berberis buxifolia Lam.).

  Fredes C, Parada A, Salinas J, Robert P.Foods. 2020 Jan 6;9(1):54. doi: 10.3390/foods9010054.PMID: 31935880 Free PMC article. Review.

• The Fluid Aspect of the Mediterranean Diet in the Prevention and Management of Cardiovascular Disease and Diabetes: The Role of Polyphenol Content in Moderate Consumption of Wine and Olive Oil.

  Ditano-Vázquez P, Torres-Peña JD, Galeano-Valle F, Pérez-Caballero AI, Demelo-Rodríguez P, Lopez-Miranda J, Katsiki N, Delgado-Lista J, Alvarez-Sala-Walther LA.Nutrients. 2019 Nov 19;11(11):2833. doi: 10.3390/nu11112833.PMID: 31752333 Free PMC article. Review.

• Plant Extracts and Reactive Oxygen Species as Two Counteracting Agents with Anti- and Pro-Obesity Properties.

  Zielinska-Blizniewska H, Sitarek P, Merecz-Sadowska A, Malinowska K, Zajdel K, Jablonska M, Sliwinski T, Zajdel R.Int J Mol Sci. 2019 Sep 14;20(18):4556. doi: 10.3390/ijms20184556.PMID: 31540021 Free PMC article. Review.
  ΠΗΓΗ: panosplatritis.health